TANITIM

İtalya'da bir Türk köyü - Turkish town in Italy !..

Burhan Bursalıoğlu

323 yıldır Türk gibi yaşıyorlar ama...Türkçe bilmiyorlar, Türkiye'yi görmemişler, ama 323 yıldır Türk gibi yaşıyorlar.

İtalya'nın Moena Köyü'ne bir yeniçerinin gelmesiyle 'Türkleşen La Turchia' köyünün şaşırtıcı öyküsü:

İtalya'nın Moena Köyü'ne sığınan bir Yeniçeri oraya yerleşip, bir de kahraman olunca köyün adı 'La Turchia' diye anılmaya başlamış. Moenalıların
en büyük isteği ise mehter takımını görmek.
İtalya'nın Manzori Dağları'nın eteğindeki 'La Turchia' adıyla da bilinen Moena Köyü, 323 yıldır hoşgörü örneği sergiliyor. Türkçe bilmeyen ama
kendilerini Türk olarak tanıtan Moenalılar, Türkleri bekliyor.

Bu şaşırtıcı öykü tam 323 yıl önce başlar. 2. Viyana kuşatması sonrası bir Osmanlı askeri, İtalya'da küçük bir kasabaya sığınır. Ölmek üzere olan bu Yeniçeri askeri, köylüler tarafından tedavi edilir.
İyileşince de köyden bir kızla evlenir. Kasaba halkının 'Il Turco' adını verdiği asker, o dönem dükalığın halktan istediği haksız vergilere karşı
köyü ayaklandırır ve korur. Kendini ve Türk adetlerini bu yörenin
insanlarına öyle sevdirir ki ölümünden sonra bile bu Türk gelenekleri
yaşatılır.

323 YILLIK EFSANE

Yaz aylarında nüfusu 2 bin 600, kışın ise 14 bine çıkan İtalya'da Manzori
Dağları'nın eteğindeki Moena Köyü, 323 yıldır hoşgörünün en güzel örneğini
sergiliyor. Halk arasında kahraman ilan edilen Yeniçeri askerinin büstünün
de bulunduğu Moena'ya halk 'La Turchia' adını verir. Bir Türk'e inanan ve asırlardır bunu koruyabilen Moenalılar, "Moena'daki bizim Türkiye mizde doğduk," diyorlar, ama tek kelime bile Türkçe bilmiyorlar. Hiçbiri Türkiye'ye gelmemiş.

Sokaklarında İtalyan değil, Türk bayrakları dalgalanıyor. Kitaplardan ve
televizyonlardan gördükleri kadar Türkiye'yi takip etmeye çalışıyorlar. Kahraman olarak gördükleri yeniçeri anısına her yıl ağustos ayının ilk haftası düzenlenen 'Moena Türk Festivali'nde belediye başkanı dahil herkes
Türk gibi giyiniyor, yeniçeri kıyafetli askerler ortalıkta dolaşıyor. Festivalde, topluluğun en yaşlısı 'Sultan' oluyor ve 'Il Turco'yu temsil
ediyor. Yeniçeri askerinin büstünün de bulunduğu meydanda festival iki gün
sürüyor.

BAŞLIK PARASI İSTİYORLAR

Moenalılar, Türk örf ve adetlerini öyle benimsemiş ki kız istemeye giden
aile başlık parası bile veriyor. Bunun adına da 'töre' diyorlar. Köyden
dışarıya gelin giderken 'Alabastia' adlı bir tören düzenleniyor.

Bu törende,
gelinin dışarıya çıkabilmesi için sultanların izni gerekiyor. İzin
toplantısı kız köyden çıkarken yapılıyor. Köyün büyükleri sultan, geri
kalanlar ise bir Türk gibi giyiniyor.

323 yıldır etkisinde kaldıkları bir Türk'ün kendilerinde bıraktığı etkileri evlerinde bile görmenin mümkün
olduğunu söyleyen Moena Belediye Başkanı Riccardo Franceschetti, "Il Turco'ya dayanan geçmişimize ilişkin kesin bir şey söyleyemeyiz, çünkü bu
konuda yapılmış bilimsel bir çalışma yok. Dedelerimizin babalarımıza
anlattığı Il Turco efsanesini bizler de çocuklarımıza inançla aktarıyoruz. Bu festival bizim için çok önemlidir, Türkler gelip buradaki küçük
Türkiye'yi görmeli. Kabul etmeliyiz ki aramızda çok güçlü bir bağ var. Bu festivalle bu bağı güçlendirmek istiyoruz.

Böylece birbirimizi daha çok ziyaret edebiliriz, bu festival aramızda yeni
bağlar kurabilir. Bu tür birlikteliklerle kültürel etkileşime gidebilir, tecrübe değişimi yapabiliriz. Bu platform üzerinde adet ve örflerimizde
senteze ulaşabiliriz," diyor.

Türkiye'nin tarihinin İtalyan tarihi gibi çok zengin olduğunu anlatan
Belediye Başkanı Franceschetti, "Türkiye'yi hiç görmedik. Çok güzel bir yer olmalı.
Türk Kültür ve Turizm Bakanı'nı önümüzdeki yıl festivale davet ediyoruz. Türk ordusunun askeri mehteran bölüğü olduğunu biliyoruz ve onları da
festivalimize bekliyoruz. Türk ordusunun mehter takımının katılımıyla
festivalimiz gelecek yıl çok daha anlamlı olacaktır." Galacenova Kültür ve
Sanat Projesi kapsamında Moena Türk Festivali'ne giden küratör Nuri Kaya ve
ekiptekiler Emre Çelik, Reyhan Ekşi, Arda Kuba festival kapsamında açtıkları
Yeniçeri Fotoğraf Sergisi'yle Moenalılardan büyük ilgi gördü. Böylesi bir
ilgi karşısında şaşkınlığa uğradıklarını söyleyen Kaya, "Daha önce bu bölgeye hiçbir Türk ekibi gitmemiş. Bizi sevinçle karşıladılar.

Türk kültürüne ait lokum gibi çeşitli hediyeleri ve Kültür Bakanlığı'ndan temin edilen tanıtım filmi ile broşürleri sergiledik. Dileğimiz Genelkurmay
Başkanlığı'na bağlı mehteran bölüğünün de bu bölgeye gitmesi. Çünkü
kendilerini Türk gibi gören Moenalılar, bu mehteran bölüğünü kasabalarında görmeyi çok istiyor," diyor.