TARİHİMİZİN SAYFALARINDAN

150  LİKLER DENEN  OLAY

Burhan Bursalıoğlu

"Ne derseniz deyin" başlıklı yazımda, bir nebze değindiğm 150 liklerin anlamını hatırlatma bakımından , aşağıdaki açıklamayı önemli buldum.

Yüzellilikler Türkiye Cumhuriyeti'nden Kurtuluş Savaşı sonrası sürgün edilen ve yeni yönetimin düşman işbilirkçisi ilan ettiği muhalifler  listesine dahil olan Türk vatandaşlarının adıdır.


İçişleri Bakanlığı tarafından oluşturulan ilk liste başlangıçta 600 kişiden oluşmakta idi. Ancak Lozan Antlaşması'nın bir maddesinde sürgün edilecek insanların sayısının 150'yi geçmeyecek şeklinde öngörmesi üzerine bu liste ilk önce 300 ardından da 149 kişiye indirilmiştir. 150’likler adı verilen ve 23 Nisan 1924 tarihinde Bakanlar Kurulu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin oturumunda saptanan bu listeye 1 Haziran 1924 tarihindeki kararla "Köylü Gazetesi" sahibi Refet Bey de eklenerek kesin şekliyle 150 kişi olarak kabul edilmiştir.

28 Haziran 1938 tarihinde, 150'liklerin yurda girmelerini engelleyen yasa kaldırılsa da başta Çerkez Ethem olmak üzere pek çok muhalif ve saltanat taraftarı geri dönmemiştir. Günümüzde bile bu listenin 600 kişilik hali açıklanmamıştır.

Yüzellilikler listesi şu şekildeki başlıklar altınta oluşturulmuştur.
VAHİDETTİN 'İN MAİYETİ
SEVR MUAHEDESİNİ İMZALAYAN VE KUVAY-I İNZİBATİYE'YE DAHİL KABİNE AZALARINDAN
SEVR MUAHEDESİNİ İMZALAYAN HEYET-İ MURAHHASA
KUVAY-I İNZİBATİYE'YE DÂHİL OLANLAR
MÜLKİYE VE ASKERİYEDEN
ÇERKEZ ETHEM VE AVANESİ
ÇERKEZ KONGRESİNE MURAHHAS OLARAK İŞTİRAK EDENLER
POLİSLER
GAZETECİLER
DİĞER EŞHAS