CUMHURİYET
Burhan Bursalıoğlu
Bu gün Cumhuriyetimizin 99. Yıl dönümü.
99 yıl önce bugün, Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları tarafından 29
Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet idaresi kuruldu.
Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları,çok güçlü ordular tarafından işgal edilmiş bir ülkede, esaret istemeyen, onur ve şerefine sahip çıkan halk ve ona önderlik yapan bir avuç insanın, ciltlere sığmayan inanç ve özgürlük mücadelesi sonucu, yönetimi Cumhuriyet olan modern ve çağdaş bir devlet kurdular. Kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti, müddedi dolmuş, bitmiş, çökmüş, her tarafı işgal edilmişi, yönetiminin dahi başka devletlerin himayesine girmeyi kabullenen, arzulayan Osmanlı İmparatorluğunun ileri görüşlü, bağımsızlık, milliyetçi, yurtsever sevdalısı birkaç insanın girişiyle kurulmuştur.
Bu duruma nasıl gelindi?
Osmanlı İmparatorluğunun 2. Meşrutiyeti kabul etmesi ülkede istenilen yenilikleri oluşturmadı. Yönetim ülkeyi gene bildiği gibi yönetmeye devam ederken 1914 de birinci Dünya savaşı patlak verdi. Savaş Alman ve yandaşlarının yenilgisiyle bitince, Osmanlılar da Almanlarla birlikte olduğu için , savaşkurallarına göre yenik sayılmış ve ülkemiz İtalya, Fransa İngiliz ve Yunanlılar tarafından işgal edilmiştir.
Orta Anadolu’da küçük bir bölüm Türklere bırakılmış, İstanbul da galip devletler tarafından işgal edilmiş, Padişah ve hükümet, işgal komutanın emrine girmişlerdi.
Ülke Hiristiyan ordularının hakimiyetine girdi.. Her türlü mezalim yapılıyor ve Türk milletinden intikam almanın her türlüsünü yapmadan çekinmiyorlardı. Namuslarına halel gelen , onurlu kadın kız ve erkekler intihar yolunu seçiyordu.
Atatürk ve arkadaşları Türk’e yapılan bu haysiyet kırıcı durum ve dinin yok olacağı karşısında sessiz kalamazlardı.
Atatürk ve bir avuç arkadaşı ile,19 Mayıs 1919
da düşmanlarla mücadele etmek ,halkı birleştirmek ve tek
yumruk olmak için Samsun’a çıkıyorlar.
Merzifon, Amasya ve Sivas’ta yaptığı görüşme ve organizasyonlardan sonra Erzurum’a geçerek Ulusal kongreyi topluyor.
Erzurumdan sonra 4 Eylül 1919 Sivas kongresini başlatıyor. Kongrede
aldıkları kararları uygulamak için, 27 Aralık 1919 da Ankara’ya geçiyor.
Kurtuluş mücadelesinin başlatılması için 23 Nisan 1920 de TBMM Hükümetini kuruyor.
Mahalli çeteler, gönüllü halk, milis güçlerinin yanın da, silahı elinden alınmış, dağıtılmış orduyu tekrar toplayarak düzenli ordu haline getirdiği birliklerle, önce 1. Ve 2. İnönü, sonra Sakarya ve son olarak da Dumlupınar, Başkomutanlık savaşları sonunda Yurdumuzu düşmanlardan temizliyor.
Ulu önder Atatürk, Kurtuluş Savaşı’nı kazandıktan sonra, Devletin başarılı olabilmesi için, çağdaşlaştırmayı amaçlayan birçok yenilikler düşünmüştür.
Bu yenilikler sosyal, siyasal, kültürel ve tarihî temeller üzerinde.
Oluşturmayı planlamıştı. Bunları toplu olarak şöyle
sıralayabiliriz:
- Millî tarih bilinci,
- Vatan ve millet sevgisi,
- Millî dil,
- Bağımsızlık ve özgürlük,
- Egemenliğin millete ait olması,
- Millî kültürün geliştirilmesi,
- Türk toplumunun çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkarılması,
- Türk milletine inanmak ve güvenmek,
- Millî birlik ve beraberlik,
- Ülke bütünlüğü.
Yukarıda saydığımız fikirler 6 temel esas üzerinde uygulamaya koyulmuş ve bu güne kadar devam etmiştir.
Atatürk: “Türk
milletinin karakter ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir.” Diyerek,
yeni devletin şeklinin belirlemiştir.
Atatürk, elinde imkanlar var ken, Kurtuluş savaşını
kazanan arkadaşlarının da asla karşı çıkamayacakları
Monarşi
Meşrutiyet
Oligarşi
Demokrasi
Otoriter Yönetim
Totaliter Yönetim
Teokrasi
Teokratik Egemenlik
Komünizm
Nasyonal Sosyalizm (Nazizim)gibi yönetimlerden birini tercih
ederek tek adam olabilirdi. Yani “astığı astık, kestiği kestik”
dedirttirecek biri olabilirdi.
Ama Atatürk kendini değil, halkını düşünerek Cumhuriyeti ilan etti,.
Cumhuriyet, millet egemenliğine dayanan ve yöneticilerin belirli süreler için halk tarafından seçildiği idare şeklidir. Bu yönetim şeklinde egemenlik hakkı millete aittir. Millet egemenlik hakkını ve yetkisini seçtiği temsilciler aracılığıyla kullanır.
Cumhuriyet, Türkiye’de çağdaşlaşmanın, yenileşmenin ve de ileriye gitmenin yolunu da açmıştır.
Cumhuriyetçilik ilkesine göre;
· Kişinin hak ve özgürlükleri cumhuriyet yönetimi ile güvence altına alınmıştır.
· Ülke, halkın seçtiği vekiller tarafından yönetilir.
· Devlet anayasa ve yasalara göre işler.
Cumhuriyet’imizin kurucusu Mustafa Kemal
Atatürk’ü ve arkadaşlarını saygı, minnet ve şükranla anarken, 99.
Yıldönümü tüm Cumhuriyetçi ulusumuza kutlu olsun.
