ŞİİR DÜNYAMIZIN DEĞERLERİ - 13 -

NAZIM  HİKMET  RAN

MEMLEKETİMDEN İNSAN MANZARALARI  - 1 -

BİRİNCİ BÖLÜM

Haydarpaşa garında

1941 baharında

            saat on beş.

Merdivenlerin üstünde güneş

                               yorgunluk ve telâş

Bir adam

      merdivenlerde duruyor

                        bir şeyler düşünerek.

Zayıf.

Korkak.

Burnu sivri ve uzun

yanaklarının üstü çopur.

Merdivenlerdeki adam

                   -Galip Usta-

                        tuhaf şeyler düşünmekle

                                                 meşhurdur:

"Kâat helvası yesem her gün" diye düşündü

                                     5 yaşında.

"Mektebe gitsem" diye düşündü

                          10 yaşında.

"Babamın bıçakçı dükkânından

Akşam ezanından önce çıksam" diye düşündü

                                                    11 yaşında.

"Sarı iskarpinlerim olsa

kızlar bana baksalar" diye düşündü

                          15 yaşında.

"Babam neden kapattı dükkânını?"

Ve fabrika benzemiyor babamın dükkânına"

                              diye düşündü

                                  16 yaşında.

"Gündeliğim artar mı?" diye düşündü

                            20 yaşında.

"Babam ellisinde öldü,

ben de böyle tez mi öleceğim?"

                        diye düşündü

                        21 yaşındayken.

"İşsiz kalırsam" diye düşündü

                         22 yaşında.

"İşsiz kalırsam" diye düşündü

                     23 yaşında.

"İşsiz kalırsam" diye düşündü

                     24 yaşında.

Ve zaman zaman işsiz kalarak

"İşsiz kalırsam" diye düşündü

                     50 yaşına kadar.

51 yaşında "İhtiyarladım" dedi,

                  "babamdan bir yıl fazla yaşadım."

Şimdi 52 yaşındadır.

İşsizdir.

Şimdi merdivenlerde durup

                        kaptırmış kafasını

                                     düşüncelerin en tuhafına:

"Kaç yaşında öleceğim?

Ölürken üzerimde yorganım olacak mı?"

                                                   diye düşünüyor.

Burnu sivri ve uzun.

Yanaklarının üstü çopur.

Denizde balık kokusuyla

Döşemelerde tahtakurularıyla gelir

                                Haydarpaşa garında bahar

Sepetler ve heybeler

            merdivenlerden inip

                        merdivenlerden çıkıp

                                     merdivenlerde duruyorlar.

 

 

 

MELEKETİMDE İNSAN MANZARALARI -2-

 

İKİNCİ BÖLÜM 

 

Atlantiğin dibinde upuzun yatıyorum, efendim, 

                                Atlantiğin dibinde 

                                      dirseğime dayanmış. 

Bakıyorum yukarıya: 

bir denizaltı gemisi görüyorum, 

yukarıda, çok yukarıda, başımın üzerinde, 

yüzüyor elli metre derinde, 

balık gibi, efendim, 

zırhının ve suyun içinde balık gibi kapalı ve ketum. 

Orası camgöbeği aydınlık. 

Orda, efendim, 

orda yeşil, yeşil, 

orda ışıl ışıl, 

orda yıldız yıldız yanıyor milyonlarla mum. 

Orda, ey demir çarıklı ruhum, 

orda tepişmeden çiftleşmeler, çığlıksız doğum, 

orda dünyamızın ilk kımıldanan eti, 

orda bir hamam tasının mahrem şehveti, 

mahrem şehveti efendim, 

                        gümüş kuşlu bir hamam tasının  

ve koynuna ilk girdiğim kadının kızıl saçları. 

Orda rengarenk otları, köksüz ağaçları 

                        kıvıl kıvıl mahlukları deniz dünyasının, 

orda hayat, tuz, iyot, 

orda başlangıcımız, Hacıbaba, 

                            orda başlangıcımız 

ve orda hain, çelik ve sinsi 

                        bir denizaltı gemisi. 

400 metroya kadar sızıyor ışık. 

Sonra alabildiğine derin 

          alabildiğine derin karanlık. 

Yanlız ara sıra 

                  acayip balıklar geçiyor karanlığın içinde 

                                                             ışık saçarak. 

Sonra onlar da yok. 

Artık dibe kadar inen 

     kat kat kalın sular kati ve mutlak 

                                   ve en dipte ben. 

Ben, upuzun yatıyorum, Hacıbaba, 

upuzun yatıyorum dibinde Atlantiğin 

                                  dirseğime dayanmış, 

                                  bakıyorum yukarlara. 

Avrupa Amerika' dan Atlantiğin yüzünde ayrıdır 

                                             dibinde değil. 

Gazgemileri gidiyor yukarda, çok yukarda, birbiri peşi sıra. 

Omurgalarının altını görüyorum,    

                             omurgalarının altını. 

Dönüyor keyifili keyifli pervaneleri. 

Dümenleri ne tuhaf suyun içinde 

İnsanın tutup tutup kıvırası geliyor. 

Köpekbalıkları geçti gemilerin altından, 

karınlarını gördüm 

                 ağızları da orda. 

Gemiler şaşırdılar birdenbire, 

herhalde köpekbalıklarından değil. 

Denizaltı gemisi bir torpil attı, efendim 

                                             bir torpil. 

Gemilerin dümenlerine baktım: 

telaşlı ve korkaktılar. 

Gemilerin omurgalarında imdat arar gibi bir hal vardı, 

gemiler bir bıçak darbesinden en yumuşak yerini 

                   karnını saklamak isteyen insanlara benziyorlardı. 

Denizaltılar birden üç oldular, derken, altı, yedi, sekiz. 

Gazgemileri düşmana ateş açarak 

insanlarını ve yüklerini suya döküp saçarak 

                                 batmaya başladılar. 

Mazot, gaz, benzin, 

tutuştu yüzü denizin. 

Bir alev deryasıdır şimdi yukarda akan, 

yağlı ve yapışkan 

        bir alev deryası efendim. 

Kıpkızıl, gömgök, kapkara, 

arzın ilk teşekkülü hengamesinden bir manzara. 

Ve denizin yüzüne yakın suyun içi allak bullak. 

Köpürüp, dağılıp parçalanmalar. 

Yukardan dibe doğru inen gazgemisine bak. 

Gece uykuda gezenler gibi bir hali var: 

                                              lunatik. 

Geçti kargaşalığı, 

girdi deniz dünyasının cennetine. 

Fakat durmadan iniyor. 

Kayboldu ıslak karanlıkta. 

Artık baskıya dayanamaz, parçalanır. 

ve direği, efendim, bacası yahut 

                                   nerdeyse yanıma düşer. 

Yukarda insanla dolu denizin içi. 

Bir tortu gibi dibe çöküyorlar 

                          tortu gibi çöküyorlar, Hacıbaba. 

Baş aşağı, baş yukarı, 

uzanıp kısalıyor, bir şeyler aranıyor kolları bacakları. 

Ve hiçbir yere, hiçbir şeye tutunamadan 

          onlarda iniyorlar dibe doğru. 

Birden bire bir denizaltı düştü yanıbaşıma. 

Parçalanmış bir tabut gibi açıldı köprüüstü kaportası 

ve Münihli Hans Müller dışarı çıkıverdi. 

39 ilkbaharında denizaltıcı olmadan önce 

                            Münihli Hans Müller 

Hitler hücum kıtası altıncı tabur 

                         birinci bölük 

                              dördüncü mangada sağdan üçüncü neferdi. 

Münihli Hans Müller 

         üç şey severdi: 

1-Altın köpüklü arpa suyu 

2-Şarki Prusya patatesi gibi dolgun ve beyaz etli Anna. 

3-Kırmızı lahana. 

Münihli Hans Müller için  

                          vazife üçtü: 

1-Çakan bir şimşek  

               gibi mafevke selam vermek. 

2-Yemin etmek tabancanın üzerine. 

3-Günde asgari üç çıfıt çevirip 

                           sövmek silsilelerine. 

Münihli Hans Müller'in 

kafasında, yüreğinde, dilinde üç korku vardı: 

1-Der Führer. 

2-Der Führer. 

3.Der Führer. 

Münihli Hans Müller 

sevgisi, vazifesi ve korkusuyla 

                            39 ilkbaharına kadar 

                                      bahtiyar 

                                            yaşıyordu. 

Ve Vagneryen bir operada do sesi gibi heybetli 

Şarki Prusya patatesi gibi dolgun ve beyaz etli  

                                                        Anna'nın 

tereyağı ve yumurta krizinden şikayet etmesine 

                                                        şaşıyordu. 

Diyordu ki ona: 

-Bir düşün Anna, 

 yepyeni bir manevra kayışı takacağım, 

 pırıl pırıl çizmeler giyeceğim ben. 

 Sen beyaz ve uzun entari giyeceksin, 

 balmumundan çiçekler takacaksın başına. 

 Tepemizde çatılmış kılıçların altından geçeceğiz. 

 Ve mutlak 

 hepsi erkek 12 çocuğumuz olacak. 

 Bir düşün Anna, 

 tereyağı, yumurta yiyeceğiz diye 

 top, tüfek yapmazsak eğer 

 yarın 12 oğlumuz nasıl muharebe eder? 

Münihlinin 12 oğlu muharebe edemediler 

çünkü doğamadılar, 

çünkü henüz, efendim, Anna'yla zifaf vaki olmadan önce 

                                 bizzat harbe girdi Hans Müller. 

Ve şimdi 41 sonbaharı sonlarında 

                                 dibinde Atlantiğin 

                                      benim karşımda durmaktadır. 

Seyrek sarı saçları ıslak, 

kırmızı sivri burnunda esef, 

        ve ince dudaklarının kıyılarında keder. 

Yanı başımda durduğu halde 

yüzüme çok uzaklardan bakıyor, 

İnsanın yüzüne nasıl bakarsa ölüler. 

Ben biliyoum ki, o bir daha görmeyecek Anna'yı, 

ve artık bir daha arpa suyu içip 

                 yiyemeyecek kırmızı lahanayı. 

Ben bütün bunları biliyorum, efendim, 

ama o bütün bunları bilmiyor. 

Gözü bir parça yaşlı, 

silmiyor. 

Cebinde parası var, 

çoğalıp eksilmiyor. 

Ve işin tuhafı 

artık ne kimseyi öldürebilir 

ne de kendisi ölebilir bir daha. 

Şimdi şişecek birazdan, 

yükselecek yukarıya, 

sular sallayacak onu 

ve balıklar yiyecek sivri burnunu. 

Ben  

Hans Müller'e bakıp, Hacıbaba, bunları düşünürken 

yanımızda peyda oluverdi 

         Liverpul Limanından Harri Tomson. 

Gazgemilerinden birinde serdümendi. 

Kaşları ve kirpikleri yanmıştı. 

Gözleri sımsıkı kapalıydı. 

Şişman ve matruştu. 

Bir karısı vardı Tomson'un: 

tavan süpürgesi gibi bir kadın, 

tavan süpürgesi gibi, efendim, zayıf, uzun, titiz, temiz 

ve tavan süpürgesi gibi münasebetsiz. 

Bir oğlu vardı Tomson'un: 

altı yaşında bir oğlan, Hacıbaba, 

tombul mu tombul, pembe beyaz, sarı papa mı sarı papa. 

Tuttum Tomson'un elinden. 

Açmadı gözlerini. 

"-Vefat ettiniz" dedim. 

"-Evet " dedi, "İngiliz imparatorluğu ve hürriyeti için: 

Canım isterse, harp içinde bile Çörçil'e sövmek hürriyeti 

ve canım istemese de aç kalmak hürriyeti uğruna. 

Fakat değişecek hürriyette bu son bahis, 

harpten sonra artık işsiz ve aç kalacak değiliz. 

Planı hazırlıyor Lordlarımızdan biri. 

Adalet: ihtilalsiz. 

Ben İngiliz İmparatorluğu'nu dağıtmaya gelmedim, dedi Çörçil. 

Ben de ihtilal çıkarmaya gelmedim: 

buna Kenterburi başpiskoposu 

                  bizim tredünyonun reisi 

                              ve karım razı değil. 

Ay bek yur pardın. 

         İşte bu kadar, 

                    nokta, son." 

Sustu Tomson. 

Ve ağzını açmadı bir daha. 

İngilizler fazla konuşmayı sevmezler,   

                      hele hümoru seven ölü İngilizler. 

Tomson' la Müller'i yanyana yatırdım. 

Şiştiler yan yana, 

yan yana yükseldiler yukarı doğru. 

Balıklar Tomson'u afiyetle yediler, 

fakat dokunmadılar ötekisine, 

Hans'ın etiyle zehirlenmekten korktular anlaşılan. 

Hayvan deyip geçme, Hacıbaba, 

sen de hayvansın ama 

                      akıllı bir hayvan... 

 

 

MEMLEKETİM

 

Dört nala gelip Uzak Asya’dan

Akdeniz’e bir kısrak başı gibi uzanan
bu memleket, bizim.

Bilekler kan içinde, dişler kenetli, ayaklar çıplak
ve ipek bir halıya benziyen toprak,
bu cehennem, bu cennet bizim.

Kapansın el kapıları, bir daha açılmasın,
yok edin insanın insana kulluğunu,
bu dâvet bizim….

Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür
ve bir orman gibi kardeşçesine,
bu hasret bizim…

 

 

ULUSAL BAYRAMLARIMIZ

30 AĞUSTOS ZAFER  BAYRAMI

Burhan Bursalıoğlu

BAYRAM:  Milli ve dini bakımdan, önemi olan ve kutlanan gün veya günlerdir.

Bu gün 30 Ağustos Zafer Bayramımızdır.  30 Ağustos 1922 ,özgür ve modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu hazırlayan , Dünyanın sömürgeci, ac gözlü, saldırgan ordularına karşı kazanılan zaferin, 91. Yılını bayram olarak kutladığımız önemli  bir gündür.

 Ulusal bayramlarımızın çok değerli sebepleri vardır.

19 Mayıs 1919 da  Türkiye Cumhuriyeti’in  kurulması için atılan ilk adımdır. Mustafa Kemal, olağanüstü yetkilerle donatılmış olarak,  Anadolu’ya  gönderilişinin ve 19 Mayıs 1919 da , tehlikeli bir deniz yolculuğu sonunda Samsuna ayak bastığı tarihtir. Bu çok önemli gün için her yıl, 19 Mayıs, Atatürk’ü anma,  Gençlik ve spor Bayramı olarak kutluyoruz.

23 Nisan 1920 de, ilk kez Ankara’’da Osmanlı İmparatorluğuna karşı  Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti kurulmuştur. Bu Hükümet,Ülkenin işgal edilmiş olan 4 bir tarafındaki düşmanlara karşı mücadele etme, vatanı kurtarma amacıyla kurulmuş, Cumhuriyet rejiminin ilk basamağını teşkil etmiştir. Onun için 23 Nisan’lar da, Çocuklara armağan edilen bu anma güne, 23 Nisan Egemenlik ve Çocuk Bayramı olarak kutluyoruz.

TBMM Hükümetini hazırlıkları sonucunda kurulan Türk Ordusu, işgal devletlerine karşı zaman, zaman gerilla çoğu zaman da meydan savaşları yapmıştır.  1. İnönü, 2. İnönü, Sakarya, savaşlarında, düşmanın ilerleyişi durdurulmuş ve Türk halkı ve ordusu olarak moral kazanmıştır.  Bu galibiyetlerden sonra,  nihai zafer kazanmak için Büyük Taarruz başlatılmış ve, 30 Ağustıos’ da, Atatürk “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri” komutunu vererek 9 Eylül 1922 de İzmir geri alınarak düşman denize dökülmüş , kaçanlar gemilerle yurtlarına geri dönmüşlerdir. Mustafa Kemal’in komutasında, kazanılan Baş Komutanlık Meydan Savaşı  zaferinin  kazanıldığı 30 Ağustos’un önemli bir günümüz olduğundan bu günü Zafer Bayramı olarak kutluyoruz.

Mustafa Kemal’in öteden beri aklında olan Cumhuriyet Kavramının oluşturulması için tüm  imkanlar hazırdı. 29 Ekim 1923 de Cumhuriyet ilan edildi. TBMM Hükümeti  yerini  Cumhuriyet  aldı. TBMM meclis olarak görevine devam etti.

29 Ekim’lerde de Cumhuriyet Bayramı olarak kutluyoruz.

Bu Bayramlar Ulusal Milli Bayramlarımızdır.

Ramazan ve Kurban Bayramlarımız da Dini bayramlarımız olup, kendine has kurallar içinde kutlanmaktadır.

Bugün 30 Ağustos.  Büyük taarruzun  sonucu 30 Ağustos 1922 de  zaferle  alındı. 

Biraz geriye gidelim

Afyon taarruzundan 15 gün önce Mustafa Kemal Paşa, taarruza hazırlık emrini vermek ve kumandanlarla yüz yüze görüşmek üzere, 1 Ağustos 1922 de  Akşehir’de bulunan Batı cephesine gitti. Trenden Biçer istasyonundan inerek, otomobille Sivrihisar üzerinden Akşehir’e gitti. Mustafa Kemal Paşa yorgundu. Yaveri Salih Bozok, M.Kemal’in  rahatsız  olduğunu sanarak:

-         “Rahatsızmısınız Paşam?” Diye sorunca, Paşa_

-         “-Değilim”

-         “O halde bir şey düşünüyorsunuz  galiba?” diyen   Salih Bozok’a, M.Kemal;

-         “-Düşündüğümü uygulayacak zamanım olursa, dünyanın gözlerini  kamaştıracak bir askeri manzara ortaya çıkacaktır” diyerek, önemli kararlar arifesinde olduğunu belirtti.

-         Mustafa Kemal Paşa Akşehir’e vardığının ertesi günü, tüm komutanlarla , İsmet Paşa’nın Karargahında toplanarak,  15 gün sonra, 26 Ağustos’ta  Afyon cephesine taarruz  kararı aldılar. Akşehir’de bazı hazırlıkları denetleyerek 3 gün sonra Ankara’ya döndü. 6 Ağustos 1922 de, Batı Cephesi Komutanı Ordularına, gizli olarak, saldırıya hazır emrini verdi.

-         M.Kemal  yapılan hazırlıkların, alınan kararların düşman tarafından öğrenilmesini istemiyordu.  Özellikle Büyük  taarruzun başlama gününü çok gizli tutuyordu. Bu maksatla, tüm gazetelere, “Mustafa Kemal Paşa, 26 Ağustos gecesi, Çankaya da  bir çay  ziyafeti ve balosu tertip ettiği” ilanı verdi. Bu haberin verilmesi düşmanın hazırlıksız yakalanması amacı taşıyordu. Halbuki M.Kemal ve arkadaşları  20 Ağustos’ta, Çankaya’da otomobillerle Konya’ya oradan da Akşehir’e gittiler.

-         20-21 Ağustos 1922 gecesi, 1 ve 2. Ordu Komutanlarını cephe komuta merkezine çağırdı. Genel Kurmay Başkanı da yanında idi.

 

 

 

-         Saldırının nasıl yapılacağını, harita üzerinde izah ediyor, bu savaşın bir taktik savaşı olduğunu, düşmanı kuşkulandırmamak için, kuvvetlerin yığınak ve hazırlıklarının gizli kalması için, bütün yürüyüşlerin gece yapılmasına, birliklerin gündüzleri köylerde ve ağaçlıklar altında dinlenmelerine, saldırı bölgelerinde yolların düzeltilmesi ve benzeri çalışmaların yapılması  emirleri verildi.

-         24 Ağustos 1922 de komuta merkezi Akşehir’den, saldırı cephesi gerisindeki Şuhut kasabasına getirildi. 25 Ağustos 1922 sabahı da, Şuhut’tan savaşın idare edilecek, Kocatepe nin güneybatısındaki çadırlı ordugaha nakledildi.

-         26 Ağustos sabahı, M.Kemal ve Ordu komutanları Kocatepe’de hazır bulunuyorlardı.      Sabah saat 5.30 da topçu ateşiyle, Başkumandanlık Meydan Savaşı başlamış oldu.

-         26 ve 27 Ağustos da, düşmanın Karahisar’ın güneyinde 50 ve doğusunda 20-30 kilometre uzunluğundaki sağlamlaştırılmış cepheleri düştü. 

-         Düşman yani yunanlılar bu güçlü cepheyi yaptıktan sonra, “Türkler bu cepheyi 6 ayda yıkabilirlerse, 6 günde yıktıklarını söyleyebilirler” demiştiler. Türk ordusu 2 günde bu cepheyi yıkıp, düşman ordusunu 30 Ağustosa kadar  Aslıhanlar yöresinde   çember içine aldı, büyük bölümü yok edildi, esir alındı ve komutanlarını ve başkomutanları General Trikopis esir alındı. Böylece 5 günde, 31 Ağustos sabahı ordularımızın büyük bir bölümü İzmir’e doğru yol alırken,  diğer birliklerimiz de düşmanın Eskişehir ve kuzeyinde bulunan birliklerini önüne katmış, denize doğru kovalıyordu.

 

-         9 Eylül 1922 de Ordularımız İzmir’e girerek, 3 yıldan fazla, Yunan zulmünde olan Ege halkı ve İzmirliler özgürlüklerine kavuşmuş oldu.

-         30 Ağustos Zaferi, Türk Ulusunun özgürlük zaferi idi. 30 Ağustos, Türk Ulusunun yaşam zaferi idi. 30 Ağustos, Türk Ulusunun diriliş zaferi idi. 30 Ağustos, Türk Ulusunun baş kaldırış  zaferi idi. 30 Ağustos, Türk Ulusunun onurunu, şerefini kurtarma zaferi idi. 30 Ağustos, Türk Ulusunun   verdiği istiklal zaferi idi, 3o Ağustos, Türk Ulusunun modernleşme savaşı idi. 30 Ağustos,  kadın ve kızlarımızın, düşman bayrağı altında, çan sesleri arasında doğum yapmama savaşı  idi. 30 Ağustos, Türk analarının piç doğum yapmama savaşı idi.

-         30 Ağustos zaferini, canını dişine katarak, bile bile şehitlik mertebesine ulaşmayı,  yaşamın üstünde tutarak kazanan Türk ordu ve halkının bu başarısına inanmayanların haricinde kalan halkımızın Bayramının 91. Yıldönümü kutlu olsun.

 

Yazımı, Nazım Hikmet'in BÜYÜK TAARRUZ şiiriyle bitiriyorum.

 

 

-         BÜYÜK  TAARRUZ 

Dağlarda tek
tek
ateşler yanıyordu.
Ve yıldızlar öyle ışıltılı öyle ferahtılar ki
sayak kalpaklı adam
nasıl ve ne zaman geleceğini bilmeden
güzel, rahat günlere inanıyordu
ve gülen bıyıklarıyla duruyordu ki mavzerinin yanında,
birden bire beş adım sağında onu gördü.
Paşalar onun arkasındaydılar.
O, saati sordu. Paşalar `üç' dediler.
Sarışın bir kurda benziyordu.
Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı.
Yürüdü uçurumun kenarına kadar,
eğildi durdu.
Bıraksalar
ince uzun bacakları üstünde yaylanarak
ve karanlıkta akan bir yıldız gibi kayarak
Kocatepe'den Afyon Ovası'na atlayacaktı.