E Ğ İ T İ M

Z E Y T İ N İ N T E R İ

Dr. Mehmet Uhri

Arabamız su kaynatmasa durmayacaktık, o sıcak yaz günü Balıkesir'in
Savaştepe ilçesinde. Yola çıkmadan önce arabaya bakım yaptırmış,
hararet sorunu olduğunu söylememe rağmen arıza bulamamışlardı. Dağda
su kaynattıktan sonra motorun soğumasını bekleyip ancak Savaştepe'ye
kadar gidebilmiştik.

Birlikte yolculuk ettiğim eşim ve kızımın da canı sıkkındı. Günlerden
pazardı ve her yer tatildi. Sanayi sitesinde arabaya baktıracak
birilerini aradık, bulamadık. Can sıkıntısı ve çaresizlik içinde
söylenirken tamirci aradığımızı duyan birileri aracılığıyla tanıştık
Hüseyin amcayla.

Elinde küçük bir alet çantası vardı. Yardımcı olmak istediğini söyledi.

Motora yaklaştı, sesini dinledi. Kontağı kapatıp tekrar açtı. Hiçbir
yere dokunmadan uzun uzun motoru ve çalışmasını izledi. "motorun
soğutma sisteminde sorun görmediğinden" söz etti. Bir süre daha
bakındı. Sonra "buldum galiba" dedi.
"Herşey normal görünüyor ve su kaynatıyor ise araba su eksiltiyor
demektir. Muhtemelen kalorifer peteği delinmiş, su kaçırıyordur. O
ta kdirde döşemelerin ıslak olmalı" dedi. Gerçekten de onca uzmanın
çalıştığı tamirhanenin bulamadığı sorunu kısa sürede görmüştü. Arabanın
ısıtma sistemi su kaçırıyor, eksilen soğutma suyu yüzünden araba
hararet yapıyordu. Isıtma sistemini devre dışı bırakıp geçici bile
olsa su kaçağını önleyip sorunu çözdü, Hüseyin amca.

Teşekkür edip borcumu sordum. Arabanın camındaki tıp armasını gösterdi;
- Doktor musun?
- Evet.
- Bizim hanımın yıllardır geçmeyen ağrıları var. Gelip bakarsan
ödeşiriz. Ben de hanıma doktor götürmüş, gönlünü almış olurum. Hem de
çayımızı içer soluklanırsınız.

Hep beraber, Hüseyin amcanın evine gittik. Tek katlı bahçeli şirin bir evdi.
Hanımının şikayetlerini dinleyip, muayene ettim. Çoğu yaşlılığa ve
yaş dönümüne bağlı yakınmaları için tavsiyelerde bulunup iki de ilaç
yazdım. Kadıncağızın yüzü güldü. Teşekkür etti. Çay hazırlamak için
izin istedi.

Bu arada ilkokul çağındaki kızım boş durmuyor odaları dolaşıyordu.
Bir şey kırıp dökmesin diye yanına gittiğimde evin bir odasının
duvarlarının kitapla dolu olduğunu gördüm. Şaşkınlığım daha da
artmıştı.

Muhabbet ilerleyince, tamirci sandığım Hüseyin amcanın gerçekte emekli
ilkokul öğretmeni olduğunu, 39 yıl devlet hizmetinde Ege'nin köylerinde
çalışıp emekli olduktan sonra Savaştepe'ye yerleştiğini öğrendik.
Çocuklarının okuyup büyük şehre gittiğin i burada hanımıyla baş başa
yaşadığından dem vurdu.
- Neden buraya yerleştiniz?
- Ben okumayı, yazmayı, hayatı burada öğrendim. Sizler bilmezsiniz,
unutuldu gitti. Ben Savaştepe Köy Enstitüsü'nün ilk mezunlarındanım.
Hasan Ali Yücel Maarif Vekili iken ilk köy enstitüsü burada açıldı.
Burada öğrendim ben hayatı, bir şeyler öğretmenin nasıl mutluluk
verdiğini. Ayrılamadım buralardan.

- Peki bu tamircilik işi nereden çıktı?

- Dedim ya, bilmezsiniz sizler, köy enstitüsü mezunu olmanı n ne demek
olduğunu? O zamanın okulları sanırsınız. Halbuki orada bu toprağın
çocuklarına okuma yazmanın yanı sıra çiftçiliği, hayvancılığı, inşaat
yapmayı, yemek yapmayı, bozulanları tamir etmeyi, örgü örmeyi hatta az
buçuk hekimlik yapmayı bile öğrettiler. Hayatı öğrendik ve öğretmen
olup hayatı öğrettik çocuklara.

- Yani elinizden çok iş geliyor.

- Köy enstitülerinde bilmeyi, öğrenmeyi, düşünmeyi soru sormayı,aklını
kullanmayı öğretiyorlardı. Zaten bu yüzden yaşatmadılar ya...

Bu arada çaylar geldi. Çayın yanında ekmek peynir ve zeytinden oluşan
kahvaltı da hazırlamıştı Hüseyin amcanın hanımı. Emekli olduktan sonra
zeytinciliğe başladıklarını sofradaki zeytinin de kendi ürünleri
olduğundan söz etti.

- Zeytinin hikmetini bilir misin? Meyveleri ile karnımızı doyurmuş,
yağını çıkarmışsız. Kandillerde yakıp aydınlanmışız, odunu ile
ısınmışız. Giderek ona benzemişiz.

- Nasıl yani?

- İnsan da doğanın meyvesi değil mi?

Sofradaki zeytin çanağından aldığı zeytini ışığa doğru tutup;

- Doğup büyüdüğünde zeytin tanesi gibi acı, yeşil bir meyve insan.

Çoğunu sıkıp yağını çıkarıp posasını da sabun yapıyoruz. Yani heba
olup gidiyor. Bir kısmını sofralık ayırıyor selede tuza yatırıp acı
suyunu atmasını buruşup bu hale gelmesini sağlıyoruz. Veya salamura
yapıp olduğundan daha şişkin gösterişli hale getiriyoruz. İnsanlara da
böyle yapmıyor muyuz? Okullarda okutup okutup hayata hazırladığımızı
sanıyoruz, ya şişiriyor ya da buruşturup atıyoruz insanları.

"Sizin köy enstitülerinde yaptığınız da böyle bir şey değil miydi"
diye soracak oldum. Hanımına baktı gülüştüler.
&n bsp;
- "Hurma Zeytini" bilir misiniz?

- Bilmem. Hiç duymadık.

- Egenin bazı yerlerinde olur. Ağaç aynı ağaçtır ama her yıl kasım ayı
sonu gibi denizden karaya esen rüzgar ile zeytin ağaçlar ına bir mantar
bulaşır. Bu mantar zeytinin terini giderir, acısını dalında iken alır.
Dalında olgunlaşır zeytinler. Toplandığında yemeğe hazırdır
anlayacağınız.

- Eeee.
- Köy enstitüleri de böyleydi. Dalında olgunlaşan zeytinler gibi
insanları oldukları yerde yetiştirmeye, onların bilgilerini de diğer
insanlara bulaştırmayı amaçlamıştı. Doğup büyüdüğü ortamda
olgunlaştırıyorlardı, insanı. Hayata hazırlıyorlardı.

Sustuğumu görünce. Hanımından boşalan bardakları doldurmasını rica etti.

"işte bu yüzden, öğrendiklerimin zekatını vermek, zeytinin terini
hatırlatmak için buradayım, doktorcuğum. Unutulsun istemiyorum" dedi.
Kitaplığından çıkardığı iki kitabı kızıma hediye etti. Vedalaştık.
Arkamızdan bir ta s su döküp, uğurladılar.



Not: Bu yazı, emekli öğretmen Hüseyin Kocakülah ve köy enstitülerine
emek verenlerin anısına ithaf olunur

S A N A T

GEÇMİŞİNİ HATIRLAMAYAN ULUSLAR YOK OLMAYA MAHKÜMDUR

Mustafa Kemal ATATÜRK

Didim’de, Sivas Öğretmen Okulu mezunları olarak birlikte iken, bir grup arkadaşla, Şirince,, Meryemana, Selçuk, Efes ve Kuşadası yörelerine gezmeye çıktık.

Selçuk – Kuşadası yolu üzerinde “Maket Köy” yazan levha ile karşılaştık. Merakımızı gidermek için, uğrayalım dedik. Gördüklerimizi hem hayranlıkla ve hem de şaşkınlıkla izlerken, yanımıza bir bey geldi. Kendini tanıttı:

Emekli Öğretmen Ayhan Çetin.

Dışarıda, avluda, kendi çabalarıyla yaptığı barakalarda, doğal boyutlarda, demirci, yağhane, kalaycı, ayakkabı tamircisi, nalbant, kapçı, ve sema gösterisi yapılan dükkanlarda, çalışanlar ve müşterileri seyretmemizi sessizce izledikten sonra, bir elektrik şalterini indirince, hayran ve şaşkınlığımız daha da arttı. Maketler harekete geçip, yaptıkları işleri uygulamaya başladılar. Demircinin ocağı yandı, maşa ile tuttuğu demir kızardı, örsün üzerine koyup elindeki çekiçle demire vuran insan boyundaki maketi seyrederken, Ayhan Çetin öğretmenin ne kadar yetenekli ve zanaatkar olduğunu düşünmemek eldemi? Nalbantın, eşeğin ayağına nalı çakması, ayakkabı tamircisinin, dikiş makinesiyle sayacı dikmesi, kalaycının yanan ocağında ısıttığı tencereyi kalaylaması, kapçının çamurdan güveç yapması, neyleri çalan maketlerin eşliğinde semazenin sema yapması, fazla seyretmiş olacağız ki, Ayhan hoca bizi hangar gibi uzun bir binaya davet etti. İçeri girdiğimizde şaşkınlığımız doruğa ulaştı.

Bunlar nedir, bunları neden yaptınız, geçmişinizi anlatır mısınız ? diye sorduk.

Anlattıklarını özet olarak açıklarsam, 1940 yılında Konya’nın Akviran ( Şimdiki adı Akören) köyünde doğmuş. 1953 de İvriz Köy Enstitüsüne girmiş. 1954 de Köy Enstitülerinin kaldırılması üzerine , öğretmen okuluna dönüşen İvriz Öğretmen Okulundan 1959 da mezun olmuş. 1961 de de Necati Bey Eğitim Enstitüsünü bitirmiş. 1988 de de emekli olmuş.

Ayhan öğretmen piyasada satılan mankenlerden ilham alarak ve Atatürk’ün “ GEÇMİŞİNİ HATIRLAMAYAN ULUSLAR YOK OLMAYA MAHKÜMDUR “ veciz sözünü düstur edinerek, eşi Nazmiye hanımla kolları sıvayıp, 1950 yıllarındaki köyünün yaşantısını, maketlerle, yaşama taşımaya başlamışlar..

Baştan başlayarak, galeriyi şaşkınlıkla seyre başladığımızda neler görmedik ki? 1950 nin Akviran köyünün yaşam , adetler ve gelenekleri 50-60 yıl sonra halkın huzuruna çıkıyordu.

Köyün iki katlı evleri. Alt kat ahır, üst kat oturma yeri; dışarıda, uzak köşede tuvalet; yazın Antalya yöresinden portakal , keçiboynuzu ve bal getirip buğday ve arpa ile değiştiren deve kervanları; yayla yaşamı; karasabandan pulluğa; harmanda düven sürme, savurma, taşıma; değirmende buğday öğütme; kızların bulgur hazırlamaları; çamaşır yıkayan kadınlar; sünnet düğünü; sarnıçlar ve hayvan sulamaları; erişte yapan kadınlar; kilim dokuyanlar; ekmek yapanlar; çeşitli çocuk oyunları ki şimdi bunların çok azı oynanmakta, aşık oyunu,çelik çomak, tütün okka bir lira, saklambaç, uzun eşek, birdir bir, üç taş, dokuz taş, beş taş, seksek, çıngırığa binmek, enek, topaç çevirme, uçurtma uçurma, mendil kapmaca, körebe, elim sende gibi oyunlar vardı. Ayı oynatıcı; asker uğurlama; çerçinin başında alışveriş yapmak için toplanan kadınlar;su taşıyan kadınlar, kız isteme ve kız evi, erkek evi; düğün adetleri; yemek ve kına geceleri; damat tıraşı; yardımlaşma gibi maket kompozisyonları mevcudun sadece bir kısmı.

Yanda , bunların bir kısmının çektiğim resimlerini de yayınlıyorum.

Ayhan hoca, bugüne dek 17 sergi açmış. Bazı eserlerini de müzelere vermiş. Alanya düğünleri maketlerini Alanya müzesine; köy odası kompozisyonunu ABD Utah Monroe Paxman Özel Bebek müzesine; el zanaatları çarşısını Antalya müzesine; Çanakkale ve İstiklal savaşını konu alan kompozisyonu, İstanbul Miniatürk’ müzesine vermişler.

İstiklal Savaşı şehitliği kompozisyonunu da Konya da açtığı müzede sergiledi. Son olarak da, kompozisyonlar taşınamayacak boyutlara gelince, eserlerini devamlı sergilenmesini sağlayacak galeri açmaya karar vermişler ve “maket köy” galerisini açtılar.

Ayhan Hoca’nın bir ideali daha var:

- Maketleri hareketlendirdim. Şimdi sıra seslendirmekte. En son amacım ve idealim bu”

diyor .

Galeriyi 2000 yılında açmiş. Üst düzey görevlilerinden, marketi gezip, ziyaretçi defterini imzalayanlar var. Aşağıya bunlardan birkaçının düşüncelerini alıyorum.

“Çocukluk günlerim tazelendi .” Atilla Koç. Kültür Bakanı

“ Çetin Kültür Köyünün her şeyi güzel “ Yaşar Kemal

“ Sayın Çetin ailesi, geçmiş yazılır, resmedilir, siz bunu çok aşmışsınız.Yaptığınız gelecek nesillere büyük armağan” Hilmi Özkök. Orgeneral, Kara Kuvvetleri Komutanı.

“ Görmeyenin, tahayyül bile edemeyeceği güzellikde ve anlamda yapmış ve yaratmış olduğunuz bu güzide eserler.” Cahit Sarsılmaz. Tüm General Ege Ordu Kurmay Başkanı.

“ Geçmiş ile gelecek arasında köprü kurmanın en güzel örnekleri.” Alaattin Yüksel İzmir Valisi.

“ Yaratıcılığınız ve sanatçı kişiliğiniz önünde saygıyla eğiliyoruz.” Ali ve Aysun Kocatepe.

“ Emeğine, yüreğine, geçmişi unutmadan geleceğe dair sunduğun “ufuk” için teşekkürler “ Tayfun Talipoğlu - Bam Teli

Bir gün yolunuz o taraflara düşerse, mutlaka MAKET KÖY” e uğrayın. Pişman olmazsınız.

Burhan Bursalıoğlu

GÜNCEL

S.Ö.O. MEZUNLARI DİDİM'DE

Burhan BURSALIOĞLU

Sivas Öğretmen Okulu Mezunları olarak, 1979 da başlattığımız birlikteliğimize hiç ara vermeden sürdürmeye devam ediyoruz.

Bodrum’daki sitemizden 5 araçla saat 9.30 Didim’e doğru hareket ettik.

Bu sene, 170 arkadaşla, 25 Eylül – 05 Ekim tarihleri arasında, Didim’in Akbük bölgesinde ki, Zıraat Bankası Eğitim ve dinlenme tesislerine vardık..

Tesisi anlatmaya gerek yok. Her taraf çeşitli kokular saçan çiçekler ve yeşillikler. Bloklara bile çiçek isimleri verilmişler. Bizim bloga papatya adı konmuştu. Odalara kartlı giriş ve aynı kartla elektrik sistemi de çalışmakta. Odalarda Para kasasından tutun da, klima, televizyon, telefon, buz dolabı, fön ve saç kurutma makinesi, havlular, şampuanlara varıncaya kadar her şey vardı.

Bitişik nizamla yapılan odalarda, banyo-tuvalet , balkon, dolaplar, masa sandalye, askılar, çamaşır kurutma aracı ve en önemlisi ter temiz, çarşaf,yastık ve battaniye hizmetimize sunulmuştu.

Bizleri güler yüzle karşılayan personelin davranışları, oradan ayrılana kadar devam etti ve10 numarayı da hak ettiler.

170 arkadaşla buluşma, sanki ilk defa karşılaşıyormuşuz gibi heyecanlı oluyor. Şu bir gerçek; insanlar her yıl değişmektedir. Bir yıl önceki Ahmet, Mehmet’deki değişiklikler hemen sırıtıyor. Ne yazık ki, tıp, değişikliğin olmamasına bir çare bulamadı. Gelen arkadaşlarla sarılıp koklaştık. Hepsini sağlıklı görmek beni mutlu etti. Aramızdan ayrılan 5 arkadaşımız için ise duadan başka yapacak bir şeyimiz yoktu.

Çeşitli nedenlerden ötürü gelemeyenler de vardı. Ama onların selam ve sevgi mesajlarını da ilk akşam yemekte iletildi.

Biri 2. gün, diğeri 8. gün, hoş geldin ve veda geceleri düzenlendi. Geç saatlere kadar canlı müzikle eğlenildi,

Her gittiğimiz yerde olduğu gibi çevre gezileri düzenlendi. Başta Afrodisyas, Selçuk, Efes, Meryem Ana, Kuşadası, Şirince, Bafa gölü ve tekne ile koy gezileri gibi. Ben, Meryemana, Şirince, Selçuk ve Kuşadası gezisine katıldım. Birkaç kez gitmiş olmama rağmen yine de hayretle seyrediliyor. Yeni gelişmeler insanı sıkmıyor. İnsanlar gibi zamanla, ziyeret yerleri değişmektedir. Şirince, dağın tepesine yakın bir yerde kurulmuş. Evler aynı mimari tarzda inşa edilmiş. Şarap, zeytinyağı ve reçel en çok satışa sunulan yiyecekler. Satışlarda, sabun da ilk başlarda bulunuyor.

Bu gezide, en çok dikkatimi çeken, Selçuk-Kuşadası yolu üzerinde, Maket Köy adı ile anılan, bir öğretmenin eşi ile yaptığı maketlerle, 1950 yılındaki doğduğu köydeki yaşantıları sergilemesi. Çok ilginç bir sergi. Bu konuyu bir sonraki yazımda ele alacağım.

Didim, ovaya kurulmuş, şirin ve güzel bir ilçe. Tüm Ege ve Akdeniz sahil yerleşim bölgeleri gibi. Her tarafta otel, restoran ve çay bahçeleri. Antika ve hatıra eşya satan dükkanlar ı söylememe gerek yok. Birkaç gün önce Başbakan T.Erdoğan’ın kurdelesini kesip açtığı marinaya gittik. Neden bu kadar acele ederler bilemem. Marina daha tamamlanmamış. Gösteriş olsun diye 2 tekneyi koymuşlar, öte taraftan işçiler hala çalışıyor. Tamamlanırsa güzel bir tesis olur.

Kaldığımız tesisin hiçbir tenkit edilecek yanı yok. Yemeklerden başka. Açık büfe. Üç oyun yemek. Sabah kahvaltısında, 4 çeşit peynir, 7 çeşit reçel, ek olarak tahin ve bal. Çay veya meşrubat. 3 çeşit zeytin. Domates biber, salatalık yumurta, tereyağı. Yumurtanın omletini de yaptırabiliyorsun. 2 çeşit ekmek, simit, poğaça, kuru üzüm, ceviz, badem. Öğlen 8 çeşit salata , 8 çeşit sıcak yemek. Bunların üç çeşidi, et, tavuk ve balık. Her gün bu 3 çeşit et çıkmakta ama değişik türleri yapılmakta. Tatlı olarak 5 çeşit, ilave olarak da 2 çeşit meyve çıkmakta. Akşam yemeğinde de aynı tür ve aynı sayıda yemekler. Her yemekte, içecek olarak, su, vişne, ayran ve limonata bulunmaktadır.

Ayrıca 5 çayı ve yanında 4 çeşit kurabiye olmaktadır.

Şimdi gel de şikayet etme. Büyük israf. Artan yemekler dökülüyor.El değmiş ekmekler, yani sepetlere konup, kalan ekmekler çöpe. Dahası, bütün bunlar biz gibi yaşlı insanlara fazla. Her sabah yürüyüşümü yaptığım, yemeklerime dikkat ettiğim halde 3 kilo almışım. Tabaklarını tıka basa dolduranların aldıkları kiloları geri vermek için herhalde bir yıl mücadele etmeleri

Gerek.

5 Ekim sabah kahvaltısından sonra dağılma başladı.

Ben ve Bodruma gelecek arkadaşlarla konvoy halinde yola çıktık. Bafa gölünde, Milas’ta ve uyuyan vadide mola verip, yemek işini de hallettikten sonra saat 16 sıralarında yeğenimiz Hülya’yı İstanbul’a yolcu etmek için hava alanına bıraktık. Saat 5 civarında mekanımıza vardık.

SONUÇ: 31 senedir sürdürdüğümüz bu beraberliğimizin daha bir benzeri yok. Sabırla, hevesle, heyecanla beklenen beraberlikteki ruh, Sivas Öğretmen Okulu Öğrencileri olarak Öğretmenlerimizden aldığımız eğitimden kaynaklanmaktadır. O eğitimi veren ve yaşayan öğretmenlerimiz de, bu birlikteliğimizde hep yanımızda oldular. Bize destek verdiler. Ne yazık ki kader, bazı öğretmenlerimizi aramızdan aldı. Onlara gani gani rahmet diliyorum. Halen aramızda bulunan, matematik öğretmenimiz Necmettin Özcan ve Sabiha Gülaydın öğretmenlerimize de sağlıklı uzun ömürler, aramızda oldukları için de teşekkür ediyorum.

2010 da yine buluşma dileğiyle….

10 günlük veda

Değerli okuyucularım, 25 Eylül ile, 05 Ekim 2009 tarihleri arasında, 30 senedir sürdürdüğümüz Sivas Öğretmen Okulu Mezunlarının 10 günlük birlikteliğimiz için Didim'de olacağım. Bu süre içinde Siz Doslarımdan ayrı kalacağım. 05 Ekim'de görüşmek üzere sevgi ve saygılarımı sunuyorum.

Burhan Bursalıoğlu

BAYRAM KUTLAMASI

B A Y R A M I N I Z K U T L U O L S U N


Ramazan Bayramımızın, başta şahsınız, Aileniz ve yakınlarınız olmak üzere, tüm Ulusumuza, başarı, mutluluk, sağlık, huzur, dirlik,düzenlik, bol kazanç getirmesini, gözyaşı göstermemesini diler, sevgi ve saygılarımı sunarım.

Burhan Bursalıoğlu

ŞİİR BAHÇESİ

YANLIZLIK ÇİÇEĞİM

Mehmet Altıntop

Bu Eller Özlem
Bu Eller Sevda
Bu Eller Umutla
Uzanıyor Sana.

Öpmek, Sarmak, Sıkmak
Sıkmak, Kırmak Kemiklerini
Saçlarını Dağıtmak Koklamak
Duymak Sıcaklığını, Yanmak, Kavrulmak

Hadi.. Hadi.. Uzat Ellerini
Esret Prangam
Yaşama Ruhsatım
Yanlızlık Çiçeğim...

EDEBİYAT

Biz olmak için verilen mücadelemiz

Nazım HİKMET RAN

Ben
senden önce ölmek isterim.
Gidenin arkasından gelen
gideni bulacak mi zannediyorsun?
Ben zannetmiyorum bunu.
İyisi mi,beni yaktırırsın,
odanda ocağın üstüne korsun
içinde bir kavanozun.
Kavanoz camdan olsun,
şeffaf, beyaz camdan olsun
ki içinde beni görebilesin
Fedakarlığımı anlıyorsun :
vazgeçtim toprak olmaktan,
vazgeçtim çiçek olmaktan
senin yanında kalabilmek için

Ve toz oluyorum
yaşıyorum yanında senin.
Sonra, sende ölünce
kavanozuma gelirsin.
Ve orada beraber yaşarız
külümün içinde külün
ta ki bir savruk gelin
yahut vefasız bir torun
bizi ordan atana kadar...
Ama biz
o zamana kadar
o kadar
karışacağız
ki birbirimize,
atıldığımız çöplükte bile zerrelerimiz
yan yana düşecek.
Toprağa beraber dalacağız.
Ve bir gün yabani bir çiçek
bu toprak parçasından nemlenip filizlenirse
sapında muhakkak
iki çiçek açacak :
biri sen
biri de ben.