ULUSAL BAYRAMLARIMIZ.

       19 MAYIS  ATATÜRK’Ü  ANMA  GENÇLİK  VE  SPOR  BAYRAMI   OLUŞUMU

Burhan Bursalıoğlu

Bugün Atatürk'ün Samsun'a çıktığının  95. yılı.  Bayram olarak  kutladığımız 76. yıldayız.

 Son yıllara kadar bütün coşku ile kutlanan Bayramımız, son yıllarda, bazen erteleme, bazen iptal, bazen de kısıtlamalar nedeniyle, istenilen şekilde kutlanamadı. 

 Bu seneki kutlamalar da, Soma'da yaşanan felaket nedeniyle, gösteriler iptal edildi. Umarım bundan sonraki yıllarda, tüm bayramlarımız  sekteye uğramadan coşku ile kutlanır.

Tüm Ulusumuzun bu Bayramını kutlarken. bu yazımda 19 Mayıs, Atatürk'ü Anma Gençlik ve spor Bayramımızın nasıl oluştuğu ve geçirdiği evreleri konu alacağım.

1909 da  Berlin’de yapılan,  Olimpiyat toplantısına  Osmanlıları temsilen Selim Sırrı Tarcan gönderilmişti.  Tarcan, toplantı sonunda, İsveç  Kraliyet Askeri Beden Eğitimi ve Jimnastik  Akademisine  girerek, 1911 yılında  Akademiyi   bitirerek  yurda  döndü.

Beden Eğitimi öğretmeni olarak  atandı. Kafasında şekillendirdiği, “ İsveç öğrencileri spor ve jimnastik gösterileri yapıyor da , bizim öğrenciler yapamaz mı” düşüncesini eyleme dönüştürmek için bu atamaya çok sevinmişti.

Tarcan, İsveç’den gelirken de, İsveç’in halk müziğinden seçme parçalar da getirmişti. Bunlardan biri olan  TRE TRALLANDE JANTOR” adlı şarkıyı marş formatına  getirip, bugün dahi  revaçta olan “ DAĞ BAŞINI DUMAN ALMIŞ” marşıyla , beden derslerinde yetiştirdiği  200 öğrencileriyle , 1916 nın 29 Nisan’ında, Kadıköy’deki  İTTİHAT Spor  Kulübünün çayırında,  spor gösterileri yaptırdı. Beyaz gömlek, siyah pantolon ve kırmızı kuşak kıyafeti  ile  önce, İsveç  jimnastik hareketleri, aletli spor hareketleri, koşular ve futbol maçları, halkın büyük taktirini kazandı.

11 Mayıs 1917 de yapılan ikinci spor gösterilerini,  o tarihte İstanbul’da bulunan Mustafa Kemal’de izledi.

1918 gösterilerine, Osmanlılar 2. Dünya Savaşından yenik  çıktığı için izin verilmedi.

Kurtuluş Savaşı sonrasında,  Selim Sırrı Tarcan ile Maarif Vekili  (Milli Eğitim Bakanı ) Mustafa Necati ‘nin önerileri ile ,” Tebiye-i Bedeniye Şenlikleri” adı altında gösterilerin yapılması emredildi.  Ancak,  her ilde değişik tarihlerde gösterilerin yapılması kararlaştırıldı. Örneğin, 10 Mayıs’ta Ankara’da, 11 Mayıs’ta İstanbul’da, 12 Mayıs’ta da İzmir’de  gibi.

1935 tarihinde, Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe yetkilileri  toplanarak,  gösterilerin, “ ATATÜRK SPOR GÜNÜ “ adı altında, Mayıs ayının belli bir gününde  yapılmasını teklif ettiler. B u teklif halk tarafından da benimsendi.

Bir ara Atatürk’e “ doğum tarihi “ sorulmuştu. Atatürk de  “Neden 19 Mayıs olmasın “ demişti. Bu cevap basının da gündeminden düşmedi. Ama ne yazık ki, bazı yönetici ve basının sık sık gündeme getirdiği spor şenlikleri, diğer Milli bayramlar gibi resmi değildi.

Samsun halkınında  19 Mayıs’ı resmi bayram olarak kabulünün  zamanının gelip geçtiğini , Samsun’un 19 Mayıs’larda bayraklarla süslenmesini,   “Halkın, gösterilerin bir bayram şeklinde olup, resmiyet kazanmasının bir göstergesi “olduğu  belirtiliyordu.

 19 Mayıs  1938 de Ankara’da  Atatürk’ün de izlediği spor gösterileri çok muhteşem olmuş. Aynı günün akşamı  Atatürk,  Hatay’ın Türkiye’ye katılması için hazırlanan proje çalışmaları için Mersin’e gidince, hükümet  yetkilileri  nihayet   harekete geçerek, 20 Haziran 1938 de, Meclis, 2739 sayılı,  Bayramlar ve Tatiller Yasasının 2. Maddesine eklenen,   bir fıkra ile 19 Mayıs’ın “ GENÇLİK VE SPOR BAYRAMI” olarak kutlanması resmileştirilmiş oldu.

Zaman,  zaman bu isim değişti. En son olarak  “ 19 MAYIS  ATATÜR’Ü ANMA, GENÇLİK VE SPOR BAYRAMI “ olarak kutlanmaya devam ediyor.