ŞİİR DÜNYAMIZIN DEĞERLERİ - 18 -

ŞİİR  DÜNYAMIZIN  DEĞERLERİ - 18 -

AZİZ  NESİN 

Burhan Bursalıoğlu

20 Aralık 1915'te İstanbul'da doğdu. İki yıl Darüşşafaka Lisesi'nde öğrenim gördü. Kuleli Askeri Lisesi'ni bitirdi. Kara Harp Okulu ve Askeri Fen Okulu'ndan mezun oldu. Üsteğmen rütbesindeyken "görev ve yetkisini kötüye kullanmak" suçlamasıyla yargılanıp ordudan uzaklaştırıldı.

 Bir süre bakkallık yaptı. Ardından gazeteciliğe başladı. Yedigün, Karagöz ve Tan Gazetesi'nde çalıştı. Cumhuriyet adlı bir magazin dergisi yayınladı. Sabahattin Ali ile birlikte, Marko Paşa, Malum Paşa, Merhum Paşa, Alibaba mizah dergilerini çıkardı.

 1951'de bir kitapçı dükkanı, ardından bir fotoğraf stüdyosu açtı. 1954'ten itibaren Akbaba mizah dergisinde takma isimlerle mizah öyküleri yazdı.

 Yazın yaşamı boyunda 100'ün üzerinde takma isim kullandı. Kemal Tahir'le birlikte Düşün Yayınevi'ni kurdu.Yeni Gazete, Akşam ve Tanin'de köşe yazıları yazdı. Yazarlığı, Öncü, Yeni Tanin ve "Ustura" isimli bir mizah eki de hazırladığı Günaydın gazetesinde sürdürdü.

1962'de Zübük isimli mizah dergisini çıkardı. 1963'te yayınevinin yanmasının ardından sadece yazmaya başladı. 1972'de Çatalca'da kimsesiz çocukların eğitimini gerçekleştirmeyi amaçlayan Nesin Vakfı'nı kurdu. Kitaplarının tüm gelirini bu vakfa bağışladı. 

1976-1980 arasında her dalda edebiyat ödülleri veren Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı'nı çıkardı. 1979'da seçildiği Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanlığı görevini yıllarca sürdürdü. Sadece Türk edebiyatının değil dünya mizah edebiyatının da sayılı isimleri arasında yer alan Aziz Nesin, düşünceleri ve yazıları nedeniyle siyasi iktidarlardan sürekli baskı gördü, tutuklandı, yargılandı, sürgün edildi, cezaevlerinde kaldı.

6 Temmuz 1995 tarihinde yaşamını yitirdi.

 Öykülerinde Türk toplumunu ayrıntılarıyla yansıtır. Anlatımında halk edebiyatının ana öğelerinden yararlanır. Yer yer masal temasıyla ve mizah aracılığıyla günlük olayları, toplumsal aksaklıkları eleştirir. Türk edebiyatında çağdaş mizah yazarlığı tekniklerini geliştiren, genç mizah yazarlarının doğmasına yolaçan yazardır.

ZORLA

Kendiliğimden şiir yazmadım 

Şiir yazdırttı kendini 

Hiçbir seviyi ben bırakmadım 

Seviler bıraktırttı kendini 

Kaçmadığıma bakmayın siz 

Döğüştümse namus deyip 

Hiçbir kavgayı ben çıkarmadım 

Kavgaya zorladılar beni 

Bu amansız yarışa kendim girmedim 

Soluk soluğa yarışta buldum kendimi 

Gönüllü katılmadım hiçbirine 

İstesem de istemesem de yarışa kattılar beni 

Biliyorum ki yazılan artık yaşanmaz 

Ben yazmak istemedim 

Yaşamak istedim sevgimi 

Kendileri yazdırttılar kendilerini..

 

BİTKİ OLACAKSAM

Bitki Olacaksam 

Çayır çimen olayım 

Aman baldıran değil 

Yol altında kalacaksam 

Gelin arabaları geçsin üstümden 

Çelik paletler değil 

Üstümde çocuklar koşuşsun 

Ne kaçan ne kovalayan 

Askerler değil 

Kerpiç yapacaksanız beni 

Okullarda kullanın 

Ceza evlerinde değil 

Soluğum tükenmez de kalırsa 

Islık öttürsünler 

Aman ha düdük değil 

Kalem yapın beni kalem 

Şiirler yazın sevgi üstüne 

Ölüm kararı değil 

Ölünce yaşamalıyım defne yapraklarında 

Sakın ola ki 

Silahlarda değil.

MERAK

içimde bir merak 

öyle bir merak ki 

ölümümden bir ay sonra 

bir güncük yaşamak 

ve 

dostu düşmanı 

suç üstü yakalamak

HOŞÇAKAL GÜZEL DÜNYAM

Hiç kimse buyur etmedi beni 

Bu dünyada hiçbir yere 

Ama açtım bütün kapıları tekmeleyerek 

Bütün engelleri göğüsleyip yıkarak 

Buyrun dediler o zaman incelikle 

Buyur ettiler 

Ve 

Buyurdum 

Elimden geldiğince görevimi yaptım 

Gülümsedim hıçkırıklarımı boğarak 

Sonunda kimsenin yorulmadığı denli yoruldum 

Artık kapılar açık kalsın 

Bundan sonra gireceklere 

Şimdi dinlenmeye gidiyorum 

Hoşcakal güzel dünyam.

BÖYLE GELMİŞ BÖYLE GİTMEZ

Bütün anneler, annelerin en güzeli, 

Sen, en güzellerin güzeli. 

Onüçünde evlendin, 

Onbeşinde beni doğurdun, 

Yirmialtı yaşındaydın, 

Yaşamadan öldün. 

Sevgi taşan bu yüreği sana borçluyum. 

Bir resmin bile yok bende, 

Fotoğraf çektirmek günahtı. 

Ne sinema seyrettin, ne tiyatro. 

Elektrik, havagazı, su, soba, 

Ve karyola bile yoktu evinde. 

Denize giremedin, 

Okuma yazma bilmedin. 

Güzel gözlerin, 

Kara peçenin arkasından baktı dünyaya. 

Yirmialtı yaşındayken 

Yaşamadan öldün... 

Anneler artık yaşamadan ölmeyecek... 

Böyle gelmiş, 

Ama böyle gitmeyecek!

DOĞUM GÜNÜ TELGRAFI

Sen iyi ki doğdun 

Ben iyi ki yaşıyorum 

Ne güzel şey 

Seni hala seviyorum

BOĞULAN ŞAİR

Senin seyircilerin düşman 

Senin yargıcıların düşman 

Öylesine yenmek zorundasın ki 

Kıl payı bırakmadan 

Sayısız genlerle donatmalısın 

İmgeden kristallerini 

Ki kamaşsın gözleri 

Yüreğinden yansıyan ışıltılardan 

Elmasını öyle yontmalısın ki sözcüklerden 

Bakırı kükürdü çevirip altına 

Ki gözlerini alsınlar da kör olsunlar 

Kanının akkora kesmiş parıltılarından 

Her şair gibi değilsin sen 

İşin zor ki ne zor 

Yargıcıların bakışlarında parlıyor 

Keskin dişleri köpekbalıklarının 

Her şairin bir çalgısı var 

Senin tek çalgından duyulmalı orkestralar 

Her şair senin gibi değil 

İşin zor ki ne zor 

Seyircilerin tırnakları sende 

Yargıcıların dişleri sende 

Her şairin bir sesi var 

Senin sesinden haykırmalı korolar 

Yine de yenik sayarlarsa 

Yok sayarlarsa yine de 

Öylesine yok olmalısın 

Taksınlar nişan diye cinayetlerini 

Şiirin koynundayken suç üstünde 

Seni boğdukları zaman

ÖNEMLİ GÜNLER

75.  Y I L

Burhan Bursalıoğlu

TÜRK  ULUSUNUN  ATASI, SENİ,  HAYAT  VERDİĞİN, DÜNYA  ULUSLAR   ARASINA  ONURLA  ŞEREFLE  KATTIĞIN , HAYATINI  HİÇE  SAYIP,  FEDA  ETTİĞİN  ÇOK  SEVDİĞİN  ULUSUNDAN  SOĞUTMAYA,   UNUTTURMAYA,  ESERLERİNİ  YOK  ETMEYE   ÇALIŞAN,  İNSANLARIN  VAR  OLDUĞUNU,  BU  İNSANLARIN  BİLE BİLE  CUMHURİYETİMİZE  İHANET  ETTİKLERİNİ,  ÜZÜLEREK,  SİZE  ŞİKAYET EDİYORUM.
SİZİN  ARAMIZDAN  AYRILIŞINIZIN  75  YIL  OLDUĞUNU  SÖYLEYENLER  YANILIYORLAR.   SİZ  ÖLMEDİNİZ, İÇİMİZDE  YAŞIYORSUNUZ. TÜRK  GENÇLİĞİ , VERDİĞİNİZ  EMİRLERİN  SORUMLUĞU BİLİNCİNDEDİR. MÜSTERİH  OLUN, İÇİMİZDE  RAHAT  UYUYUN.. 

ŞAİRLERİMİZ

ŞİİR DÜNYAMIZIN DEĞERLERİ -17-

AHMET  KUTSİ  TECER

Cumhuriyet  tarihiimizin  ünlü şairlerinden biridir.
Babasının memuriyeti sebebiyle 4 Eylül 1901'de Kudüs'te doğmuştur. Asıl adı Ahmet olup Kutsi ismi doğduğu yer olan Kudüs'ten dolayı verilmiştir. İlk öğrenimini Kudüs'te bir Fransız okulu olan Kudüs Frers Okulu'nda tamamlamıştır. Ahmet Kutsi, babasının Kırklareli'ne tayini sebebiyle orta okulu Kırklareli'de, lise öğrenimini Kadıköy Sultanisinde tamamlamıştır. Lise sonrası iki yıllık olan Halkalı Yüksek Ziraat Okulu' nu bitirmiştir. Daha sonra Yüksek Öğretmen okulu imtihanını kazanarak iki yıl İstanbul Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne devam etmiştir. 1925 yılında, Yüksek Öğretmen Okulu bursuyla biyoloji öğrenimi için gönderildiği Paris Sarbonne Üniversitesi'nde felsefe öğrenimini sürdürdü, ancak bu öğrenimini de tamamlayamadan yurda döndü ve tekrar Edebiyat Fakültesi'ne devam ederek öğrenimini tamamladı . 1930'da Gazi Eğitim Enstitüsü'ne edebiyat Öğretmeni olarak atandı. 
Ahmet Kutsi, mecburi hizmetinden dolayı Sivas'a Milli Eğitim Müdürü olarak atandı. Sivas, Ahmet Kutsi için yönünü bulması bakımından önemli bir yer olmuştur. Âşık geleneğinin büyük bir canlılıkla yaşatıldığı bu ilimizde şiirin, çalışmalarının kaynağını bulmuştur. 
Ahmet Kutsi, Sivas'ın Deliktaş Köyü'nden olan Ruhsati'nin bir şiirinde geçen Tecer Dağının adını soyadı olarak almıştır.
Ahmet Kutsi 1931'de Sivas'ta "Halk Şairlerini Koruma Derneğini" kurdu. Bu çalışmalar Halk müziğinin tanınmasında, bu müziğin okula ve radyoya girmesinde önemli bir rol oynadı.
1934'te Yüksek Öğrenim Genel Müdürü oldu. Yedi yıl süren bu görevi sırasında özellikle Devlet Konservatuarı'nı teşkilatlandırdı. 1942'de Talim ve Terbiye Kurulu üyeliğine atandı ardından Adana ve Urfa milletvekili oldu. (1942-46) 1941-45 yılları arasında ülkü mecmuasını yönetti. Bu yıllarda köy temsilcileri ile ilgilendi, köy tiyatrosunu inceledi ve Koç yiğit Köroğlu oyununu yazdı.
1948'de Devlet Konservatuarı'na, 1949'da Paris Kültür Ateşeliğine atandı; daha sonra UNESCO ( Uluslar arası Çocuk Yardımlaşma Derneği ) Yürütme Komitesi Türk Delegesi oldu. 1951'de Galatasaray Lisesinde,1953'te İstanbul Konservatuar ında görevlendirildi. 1957'de Güzel Sanatlar Akademisinde estetik dersleri verdi; İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünde ve İstanbul Radyosunda folklor öğretmenliği yaptı.
1966'da İstanbul Eğitim Enstitüsü Öğretmeni iken yaş haddinden emekli oldu; 25 Temmuz 1967'de İstanbul'da öldü ve Zincirli kuyu mezarlığı'na defnedildi. 

NERDESİN

Geceleyin bir ses böler uykumu,

İçim ürpermeyle dolar:-Nerdesin?

Arıyorum yıllar var ki ben onu,

Âşıkıyım beni çağıran bu sesin.

Gün olur sürüyüp beni derbeder,

Bu ses rüzgârlara karışır gider.

Gün olur peşimden yürür beraber,

Ansızın haykırır bana:-Nerdesin?

Bütün sevgileri atıp içimden,

Varlığımı yalnız ona verdim ben.

Elverir ki bir gün bana, derinden,

Ta derinden, bir gün bana "Gel" desin

ORDA BİR KÖY VAR UZAKTA

Orda bir köy var, uzakta,

O köy bizim köyümüzdür.

Gezmesek de, tozmasak da

O köy bizim köyümüzdür.

Orda bir ev var, uzakta,

O ev bizim evimizdir.

Yatmasak da, kalkmasak da

O ev bizim evimizdir.

Orda bir ses var, uzakta,

O ses bizim sesimizdir.

Duymasak da, tınmasak da

O ses bizim sesimizdir.

Orda bir dağ var, uzakta,

O dağ bizim dağımızdır.

İnmesek de, çıkmasak da

O dağ bizim dağımızdır.

Orda bir yol var, uzakta,

O yol bizim yolumuzdur.

Dönmesek de, varmasak da

O yol bizim yolumuzdur.

ANNELER 

Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna: 

- Tenimde bir yara işler gibisin 

Titrerim rüzgarlar keder vermesin. 

Anneler beşikten der çocuğuna: 

- Acını görmesin gözüm alemde 

Teselli demeksin bana son demde. 

Bütün ümitleri yel alır gider 

Tomurcuk açılır, sel alır gider 

Anneler büyütür, el alır gider.

HALAY

Çekin halay, çalsın durmadan sazlar

Çekin ağır ağır, halay düzülsün.

Süzülsün oyunlar, süzülsün nazlar

İnce beller, mahmur gözler süzülsün.

Tutun kızlar tutun, birleşsin eller

Çalın sazlar çalın, kırılsın teller.

Dönün kızlar dönün, kıvrılsın beller

Uzun, siyah saçlar tel tel çözülsün.

Bakışlar saçılsın kirpiğinizden

Kayan yıldızlar gibi geceki izden

Etekler içinde naz eden dizden

Üzülsün bu deli gönlüm üzülsün.

SENİ SEVİYORUM DEMEK İSTERDİM

seni seviyorum demek isterdim

ölesiye bir duyguyla,

taparcasına dil dökmek

ve saçlarım ağarmadan söylemek isterdim

seni sarmak isterdim sonsuzlukla

delicesine sevmek

bir sarhoş gibi adını sayıklamak 

ve bağırarak kollarında ölmek isterdim 

gülüm ...

BİR TOPRAK İŞÇİSİNE

Sen omuzunda yorgan, elinde torban,

Sen mevsim işçisi, büyük gezginci,

Doğduğundan beri sen, anan, baban,

Orakçı, çapacı, ırgat, ekinci.

Sen, anan, baban...Siz topraksızlar,

Sizi ben tanırım uzun yollardan.

Size en yığın yığın büyük yalnızlar,

Sizi de yaratmış bizi yaradan.

Ekip biçtiğiniz toprak sizindir,

Sizindir zorluğu, derdi, mihneti.

Sizin çektiğiniz derde dar gelir,

Tanrının ambarı olsa cenneti.

Ve cennet, dünyanın kurulduğundan

Beridir Tanrının düşüncesidir.

Sen sabrını yere çaldığın zaman

Bu güzel hülyadan Tanrı ürperir.

Siz ey yığın yığın büyük yalnızlar,

Sizi de yaratmış bizi yaradan.

Ey mevsim işçisi, ey topraksızlar,

Sizin toprağınız size bu vatan.

AHMET  HAŞİM

MERDİVEN

 

Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden 

Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak 

Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak 

Sular sarardı yüzün perde perde solmakta 

Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta 

Eğilmiş arza kanar muttasıl kanar güller 

Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller 

Sular mı yandı neden tunca benziyor mermer 

Bu bir lisan-ı hafidir ki ruha dolmakta 

Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta   

 

CUMHURİYET BAYRAMININ GECE KUTLANMASI

CUMHURİYET  GECEMİZ

Burhan BURSALIOĞLU

2013  yaz  sezonumuz  anlamlı ve coşkulu  bir gece ile noktalandı.

Cumhuriyet’imizin 90. Yıldönümü nedeniyle, Bank-Ev sahil sitesi Yönetim Kurulu, her  29 Ekim’de olduğu gibi  bu sene de, sitemizin sosyal tesislerinde kutlama amaçlı  kokteyl verildi.

Sitemizin yazlıkcılarının çoğu memleketlerine dönmüş olmalarına rağmen gecemize, çevre sitelerden gelenlerle birlikte 150 kişi katılım oldu.

Saat 16.00 dan itibaren,barkavizyondan tüm marşlarımızın  çalınmasına başlandı. Arada bir, beyaz ekranda da Ulu Önder Atatürk’ümüzün resimleri ve  O’na  ait video gösterileri  yapıldı.  Saat 20.00 kadar devam eden yayın,  davetlilerin hazır olması nedeniyle, geçici olarak durdu.

Salon tıklım, tıklım dolmuştu. Her masada dörder, beşer kişilik , tabaklar içinde yiyecekler  konmuştu.

Her zamanki  gibi, neşeli ve sempatik tavırlarıyla,  sitemizin sevilen müdavimlerinden Yılmaz GÜNDOĞAN,  programı takdim ettikten sonra, Yönetim Kurulu Başkanımız  Esin ŞAHİNBOZKIR’I günün anlamını içeren konuşması için mikrofona davet etti.

 

 

Esin Hanımın alkışlarla biten konuşması  sonrasında,  Yılmaz GÜNDOĞAN, saz ve koro  elemanlarını tek, tek ismen  sahneye davet etti.

Şef  (Piyanist)  Mustafa KÖKER

Udlar: Ali YÜCEGÖNÜL, Münire  YÜCEGÖNÜL, Temel GÜR.

Ritim: Özer  ÖKTE  ve Nesrin  KİPMEN

Arkada el sallayan Y.K.Başkanı Esin Şahinbozkır.

Önde oyun oynayan Yılmaz Gündoğan

 

KORO:

Saadet DÜŞLÜOĞLU,  Okşan  MUNANOĞLU,  Müzeyyen  BAŞAR, Esin YAMAN,  Mehmet ÖZEKEN,  Ülkü AVİS,  Sühendan DURAK,  Sami  KÖROĞLU  ve  Gülseren  KÖKER  den oluşmuştu.

Seçilen parçaların tamamı Atatürk’ümüzün sevdiği şarkılardı.

Konacık Belediye Başkanı Mehmet Tosun konuşuyor

 

Saim KÖROĞLU’nuın söylediği   Tatyos Efendinin Hicazkar  Mani oluyor halimi takdire hicabım.

Şarkısından sonra,

Udi  Ali  YÜCEGÖNÜLDEN   Uşşak  taksimi ve devamında,  korodan, Griftzen Asım Efendini n    Uşşak şarkısı

Cana rakibi  handan edersin ‘i dinledik.

 

Daha sonra sıra ile :

Hüseyni  türkü: Havada bulut yok, bu ne dumandır.

Sadettin KAYNAK’ın,  Muhayyer şarkısı:  Çile bülbülüm çile

Rumeli yöresinden:  Bülbülüm altın kafeste

Yine Rumeliden: Evlerin önü handır.

Belediye Başkanı koroda

 

Udi Ali  YÜCEGÖNÜL’de  Hicaz ud taksiminden sonra;

Hicaz Rumeli türküsü: Kırmızı gülün alı var.

Kaptanzade Ali Bey’in Hicaz şarkısı: Eğilmez başın gibi gökler bulutlu efem.

Hicaz türkü: Estergon Kal’ası.

Hicaz Rumeli türküsü: Dağlar, dağlar, viran dağlar.

Hicaz  türkü: Sarı kurdelem sarı.

Bu türküden sonra koro ve tüm davetlilerin iştiraki ile,  10. YIL MARŞI’  bayrakları sallayarak okundu.

Marştan sonra  topluca, yasaklanan ANDIMIZ  ı söyledik.

Koro, Hicaz Türkü Karanfil oylum oylum la programına devam etti.

Belediye Başkanı ve Y.K.Başkanımız Esin Hanım koroda

 

Tam bu sırada,  sitemize çeşitli konularda  yardımcı olan  Konacık Belediye Başkanı  Mehmet TOSUN bey salona girdi.

 

Herkesin elini  sıkarak  bayramımızı kutladı ve sonra günün  anlamı hakkında kısa bir konuşmadan sonra koronun içine girerek, bundan sonraki şarkılara iştirak etti. Daha sonra da çökertme oyununu oynadı.

Hicaz Rumeli türküsü: Pencere açıldı Bilal oğlan.

Hicaz türkü: Şu gelen atlı mıdır?

Yine bir Hicaz türkü: Mayadağdan kalkan kazlar. Bu türküyü  Solo olarak Münire  YÜCEGÖNÜL söyledi.

Son olarak Ankara koşması: Hey hey, yürü dilber yürü ömrümün varı, söylenip oyun oynandı.

Davul ve saz eşliğinde, zeybek oyunları oynandı.

Tekrar marşlarımızı topluca söyleyerek “ NE MUTLU  TÜRK’ÜM  DİYENE “  Atatürk’ün bu veciz  yasaklanan sözü  hep birlikte tekrar edilerek , 29 Ekim Cumhuriyet’imizin 90. Kutlama programımız, “Nice 90 lara  “ temennisiyle sona erdi.

Geceyi düzenleyen  Bank-Ev Yönetim kurulu  Sayın   Başkanı Esin ŞAHİNBOZKIR VE Yönetim Kurulu üyelerine, gecenin düzenlenmesinde emeği geçen, başta Yılmaz GÜNDOĞAN ve çalışanlara teşekkür ediyor,  sonsuza değin Cumhuriyetimizin  devamına olan inancımızı asla kaybetmeyeceğimizi, gerekirse son kanımız akana kadar mücadelelerimize  devam edeceğimizi  gururla beyan  ederim..

 

 

 

 

MİLLİ BAYRAMLARIMIZ

CUMHURİYET'İMİZ

Burhan Bursalıoğlu

Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919 da Samsun’a çıkıyor,  Havza’da Ülkenin durumu değerlendirmesini yapıyor, Erzurum, Sivas Kongrelerini yapıyor,”Vatan bütündür bölünemez” sloganı ile Ankara’ya geliyor.

23 Nisan 10920 de TBMM ni kuruyor,  İstiklal Savaşına girişiyor, zaferi kazanarak tüm  işgalci düşmanları Yurttan kovuyor.

Esas görev yeni başlıyordu. Geçici olarak kurulan TBMM Hükümeti görevini tamamlamıştı.  Yeni bir yönetim gerekliydi.

 

Mustafa Kemal Atatürkün kafasındaki yönetim şekli Cumhuriyet’ti.  Onun düşüncelerine göre,  “Ülkenin başına gelen felaketlerin nedeni, halkın egemenliğine sahip çıkamamasında aranmalıydı. Bunu sağlamak için halkın, Milli egemenliği benimsemesi gerekiyordu. Milletin kendi kaderini elinde tutması demek olan Milli egemenlik yönetim hakkının millete ait olduğunun göstergesidir”.diyor ve ilave ediyordu.

“Bundan dolayı halk, Milli egemenliğe yönelen bütün tehditleri ve tehlikeleri önlemelidir. Çünkü Milli Egemenlik öyle bir kuvvettir ki, onun karşısında bütün dikta rejimleri yıkılmaya mahkümdür. Milli Egemenliği  esas alan Cumhuriyetle, sultanlık arasında şu fark vardır. Cumhuriyet fazilete dayanırken,  Sultanlık korku ve baskıya dayanmaktadır. Bundan dolayı Cumhuriyet erdemli ve cesur insanların yetişmesine fırsat tanırken, sultanlık içine kapanık ve sefil insanlarla ayakta durabiliyordu. Milli Egemenliğe  dayanan rejimlerin ölçütü, siyasi partilerle , serbest seçimlerdir”

AtatÜrk bu amaçla 1923 de Cumhuriyet Halk  Fırkasını ( Partisini)  kurmuştur. Ona göre bu partinin amacı, her sınıfın ortak çıkarlarını korumaktır.

Cumhuriyetin kurulmasını   iyiden  iyiye  kafasına koymuş ama, mecliste bulunan muhaliflerin de ses çıkarmaması için bazı nedenler gerekliydi. Cumhuriyet kurulacak ama henüz başkent belirlenmemiş, Lozan antlaşması bitmemişti . Nihayet, 1923  Temmuzundan sonra gerekli işlemler bitmiş ama, hükümet sorunu çıkmıştı.

Lozan antlaşması gereği ,   diğer,  özellikle komşu ülkelerimizle mübadele başlayacaktı. En az 500 bin göçmen ülkemize gelecekti. Bu işlerle uğraşacak bir Bakanlık dahi yoktu. Bu Bakanlığa gelebilmek için kulisler başlamış ve yeni kurulan İmar, İskan ve Mübadele Bakanlığını  muhalifler ele geçirmişlerdi. M. Kemal  atamaları onamadı. Hükümetin istifasını istedi.

Hükümet bunalımın devam ettiği günlerdi. 1923 ün Temmuz ayında, M.Kemal, Çankaya’daki kuleli köşkün yeşil salonunda Latife Hanım ve Cevat Abbas’la birlikte oturuyordu. Özel Kalem Müdürü Hayati’den, o zaman daire müdürü olan Hasan Rıza Soyak’ı  yanına göndermesini istedi.

Hasan Rıza’nın geldiğini gören M.Kemal, Latife Hanımla Cevat Abbas’ı salonda bırakarak dışarıda H.Rıza Soyak’ı karşıladı.  Yeleğinin cebinden çıkardığı parmak büyüklüğünde 3-4 sayfalık, üzerlerinde karışık yazılaı bulunan demeti  uzatarak, “Bu notları  aklıma geldikçe bazı düzeltmeler yaparak buraya kaydettim. Sen bunları oku, düzenle. Okuyamadıklarını  benden sorarsın. Bunların içeriğini bir sen bir de ben bileceğiz. Amirlerinin bilmesine bile gerek yotur “ diye uyardı.

M.Kemal , H.Rıza’ya notları vererek onu salona bıraktı ve Latife Hanımla C.Abbası da yanına alarak bakçeye çıktılar. M.Kemal çok neşeli görünüyordu. Atlayarak zıplayarak oyunlar da  oynadı.

Bir müddet sonra Hasan Rıza  işini bitirerek kapıdan göründü. M.Kemal  Latife Hanımı ve  C.Abbası bahçede bırakarak H.Rıza’nın yanına geldi. Ondan notları alarak göz gezdirdi. Sonra da Rıza’ya              “ Bunları al, Adalet Bakanı Seyit Beye götüreceksin. Bunlaı okuyacak, hukuki bakımdan eklenmesi gerekli bir şey varsa eklesin. Ancak, senden benden ve kendisinden başka kimsenin bilgisi olmadığını da söyleyeceksin.” Diye emir verdi.

Bir gün inceleme yapan Bakan  Seyit Bey, birkaç kelime ekleyerek istenileni  yerine getirdi. 

Müsveddeler,sonradan Soyak ve Seyit Bey tarafından düzenlenen metinler,  Cumhuriyet’in ilanına ve değişmesi gereken Anayasa maddelerine aitti.

28 Ekim 1923  sabahı toplantı halinde olup Hükümet üyelerinin serçimi konusunda uyuşamayan CHP  grubu , Çankaya’da olan M.Kemal’i çağırdılar. Parti Yönetim Kurulu Başkanı olan Fethi   Bey ,  “Parti adına bir aday listesi hazırladıklarını, Sizin de fikrinizi almak için davet ettik “ diyerek, dolaylı olarak,  anlaşamadıkları konu hakkında yardım talebinde bulundu. M.Kemal düşüncelerini ilettikten sonra toplantıdan ayrıldı.

Akşam üzeri, M.Kemal Meclis binasından çıkarken, Kemalettin Sami (Gökçen), ve Halit (deli HALİT) Paşalara  rastlayarak akşam yemeği için Çankaya’ya davet ediyor.

O akşam yemekte bu paşaların dışında, Milli Savunma Bakanı Kazım (Özalp) Paşa, İsmet Paşa, Fethi Bey, Yarbay Fuat (Bulca)  ve Afyon Milletvekili  Ruşen Eşref (Ünaydın) Bey katılmışlardır.

Yemek sırasında M.Kemal   yekten,“ Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz” haberini verdi.  Yemekte bulunanlardan, bilenlerin dışında olanlar kısa bir tereddüt geçirdikten sonra hepsi  bu düşünceye katıldıklarını beyan ettiler.

Yemek sonrası tüm misafirler gitti. Sadece M.Kemal’in isteği üzerine İsmet paşa kaldı. Birlikte Anayasanın gerekli maddelerinde yapılacak değişikliklere son rutuşlar yapıldı.

29 Ekim 1923 sabahı, CHP  Grup toplantısında Bakanlar kurulu listesi üzerinde yapılan görüşmelerden  gene  bir sonuç çıkmayınca, M.Kemal çağrılıyor. M.Kemal  Gruba, anayasada yapılacak değişiklikleri açıklıyor, “Yapılacak bu değişikliklerden sonra Bakanlar Kurulu seçimi kolaylaşacaktır.” diyerek topluca Meclise gidiliyor.

 

Mecliste tasarı üzerinde yapılan görüşmelerden sonra “Yaşasın Cumhuriyet” nidaları  arasında  Cumhuriyet  oy birliği ile kabul ediliyor. M.Kemal Cumhurbaşkanı seçiliyor. Bu değişim 101 pare top atışıyla kutlanıyor.

İsmet Paşa Başbakan, Fevzi Paşa Genel Kurmay Başkanı , Kazım Paşa (Özalp)  Milli Savunma Bakanı  oluyorlar.

20 Ocak 1921 de kabul edilen Anayasanın birinci maddenin sonuna.” Türkiye Devletinin Hükümet şekli Cumhuriyettir” cümlesi ekleniyor.

Üçüncü madde “Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur.  Meclis, Hükümetin ayrıldığı yönetim kollarını, Bakanlar vasıtasıyla yönetir” şeklinde değişiyor.

Ayrıca 8. Ve 9. Maddelerde değişerek, meclis çalışması, hükümetin  kurulması, Cumhur Başkanının seçilmesi, seçilme süresi ni  yasaya koymuş oluyorlar.

1923 yılından itibaren, yeni Türkiye Devletinin tarihinde kilometre taşı sayılabilecek önemli olaylarla, köklü atılımların başladığı ve ölçülü aralarla birbirini izlediği görülür.

Uzun vadeli bir plan çerçevesinde gerçekleştirilen reformlar, etki- tepki kuralına göre her ileri atılımın başlangıcında değişik ölçülerde  direnişlerle karşılaşmış, ancak önceden hesap edilerek, seçilen uygun ortamlarda alınan karşı önlemlerle bunların üstünden  gelinerek daha sonraki atılımların ve rejimin önü açılmış ve böylece Cumhuriyet’in ilkeleri kök salmaya başlamıştır.

Cumhuriyet’imizin 90. Yılını kutlamakta olduğumuz  bu günleri bize yaşatan  büyük Atatürk’e teşekkür ediyorum.  O’nun bize bıraktığı emanetleri ,  her şeye rağmen koruyacağımızın  inancını  muhafaza etmekteyim.

Cumhuriyetimizin 90. Yılı tüm halkımıza kutlu ve mutlu olsun.